Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Bloomberg HT-Habertük canlı yayınında gündeme ait soruları yanıtlıyor…
Bakan Şimşek’in konuşmasından öne çıkanlar;
GRİ LİSTEDEN NASIL ÇIKILDI?
Gri listeden çıkışımız bir grup çalışması. Daha evvel mevzuat çalışması yapılmıştı lakin en kıymetlisi uygulamadaki etkinlikti. Gri listeye girmek kolay çıkmak güç. İçişleri ve Adalet Bakanlığımızın takviyesi olmasaydı bu listeden çıkamazdık. Haziran ayından bu yana bir ortaya geldiğim bütün hazine bakanlarıyla bu mevzuyu konuştuk.
Bizim finansal sistemimizin sağlıklı işlemesi ve prestijli olması lazım. Listeden çıkmak büyük kazanım lakin burada temel hedef Türkiye’nin güvenilebilir olduğunu ortaya koymaktı.
Siyasi mülahazalar devreye girmesin diye FATF’ye bir mektup bile yazdık.
“SON AYLARDA KAYNAK GİRİŞİ ÇOK GÜÇLÜ OLDU, ŞU ANDA NASIL YÖNETİRİZ ONUNLA UĞRAŞIYORUZ”
Son aylarda kaynak girişi çok güçlü oldu. Şu anda bu kaynak girişini nasıl yönetiriz onunla uğraşıyoruz. Giren kaynak karşılığında TL basıyoruz. O da dezenflasyon sürecini tehdit ediyordu. 78 milyar dolar civarına ulaştı. Türkiye finans tarihinde eşi gibisi görülmemiş. Bunun kıymetli bir kısmı yurtiçindeki mevduat sahibi vatandaşlarımızın TL tercihi. Bir kısmı da dış kaynak.
Rezerv yeterliliği bakımından neredeyse IMF kriterini yakaladık. Yurt içi bankalarla olan swapları neredeyse 5 milyar dolara indirdik. Vadesi gelmişken kapatıyoruz. Swap hariç net rezerv artı 12 milyar dolara yükseldi. Döviz rezervlerini telaş kaynağı olmaktan çıkardık.
Reel bazda lirada bir ölçü değerleme oldu. Temel gayemiz enflasyonu kalıcı biçimde düşürerek nominal kurlarda istikrar sağlamak.
Türkiye’de hala enflasyon nispeten yüksek. Biz enflasyonu düşürdükçe kurda nominal bazda oynama azaldı. Bizim temel maksadımız enflasyonu kalıcı halde düşürerek enflasyonda nominal bazda istikrar sağlamak fakat bunun için şimdi erken.
Gri liste kararından sonra Moody’s’in bunun olumlu istikamette yansıyacağı tarafında değerlendirmesi var. Fon akışı son derece güçlü.
“TÜRKİYE GRİ LİSTEDEN OYBİRLİĞİYLE ÇIKTI”
Terörizmin finansmanıyla çabayı bir öncelik haline getirdik. Gri listeden Türkiye oybirliğiyle çıkarıldı. Tek bir ülke itiraz etmedi. Komşumuz Yunanistan bile ‘güçlü formda sizi destekliyoruz’ dedi. Listeden çıktık lakin terörizmin finansmanıyla ilgili güçlü bir formda gayret edeceğiz. MASAK’ın idari kapasitesi geliştirilecek. Yapay zekayı bu noktada devreye alacağız. Başardık, başarmaya devam edeceğiz.
“CARİ AÇIKTA MUVAFFAKİYET SAĞLANDI”
Programın temelinde rasyonel siyasetler ve yapısal ıslahatlar var. Bu durum yatırımcı itimadını getiriyor. Bu durum gerçek kurda istikrarı getiriyor. O da beraberinde dezenflasyonu getiriyor. Programın özünde dengesizliklerin giderilmesi var. Türkiye’nin biriktirdiği dengesizliklerden bir tanesi dış açıktı. Geçen Mayıs ayında yıllık cari açık 57 milyar dolardı. Bu Mayıs ayında 26 milyar dolara muhtemelen inecek. Cari açık konusunda muvaffakiyet sağlandı, bu başarıyı kalıcı hale getirmek lazım. Devletin faal olarak işin içinde olduğu sanayi siyaseti ortaya koyacağız.
Şu an rezerv birikimi şirketlerin ve vatandaşların portföy tercihleri ve dış kaynaktan geliyor.
“EYT’NİN MALİYETİ 724 MİLYAR TL”
İkinci dengesizlik bütçe açığıydı. Geçen sene seçimden evvel muhalefetin popülist iteklemesiyle EYT geçti. Geçen sene EYT’nin yıllık maliyeti finansman maliyetiyle birlikte 724 milyar TL oldu. Bütçe istikrarlarının güzelleşmesinde epeyce ara kat ettik. Ancak kat edeceğimiz yol var. Gelecek sene bütçe açığının ulusal gelire oranını yüzde 3’ün altına çekeceğiz
KUR MUHAFAZALI MEVDUATTA VERGİ İSTİSNASI SONA ERİYOR
Üçüncü dengesizlik büyümedeki dengesizlikti. Büyümede yine dengelenmeyi sağladık. Enflasyonun ana kaynağı iç talep kaynaklı büyüme. KKM’de 44 haftadır kesintisiz olarak düşüş var. Bu durum para siyasetinin çalışmasını engelleyen bir faktör. KKM’yi giderek bir sorun olmaktan çıkarıyoruz. Bugün itibariyle şirketlerin KKM’deki vergi avantajı son buldu. Artık şirketler için bir istisna yok. Bireylerin KKM’den kazandıkları da vergiye tabi olacak. KKM’den çıkış hızlanacak.
“VATANDAŞIMIZ ENFLASYONDAKİ DÜŞÜŞÜ HİSSETMEYE BAŞLAYACAK”
Vatandaşımız enflasyon düşüşünü hissetmeye başlayacak. Aslında hissediyor. Her sene ortalama 690 bin vatandaşımıza istihdam sağlamışız. Bu olmadan iktisatta refah olmaz. Mayıs ayında baktığınız vakit enflasyon yükseldi diyebilirsiniz Yüzde 75,5’luk bir enflasyon. Lakin o 12 aylık enflasyon. Piyasa 24 ay içerisinde enflasyon yüzde 20’ye düşecek diyor. Biz ise bu sene sonunda en makus ihtimalle Merkez Bankası 38 olur lakin 42’ye kadar yolu var diyor. Kıymetli olan bu sene sonunda 40 civarına düşmesidir.
Bizim için gayeye en yakın nokta olan 42’nin altına düşmesidir. Yüzde 75’ten önemli bir yavaşlama söz ediyor. Aylık bazda yüzde 2’leri konuşacağız. O vakit alım gücünün, fiyat artışlarının hissedileceği bir periyoda gireceğiz.
O vakit alım gücü süratli bir biçimde erimeyecek. Vatandaş istihdam boyutuyla hissetti. Alım gücüyle de hissedecek.
Kurda istikrar da çok değerli. Kurda nispi bir istikrar sağlanması da vatandaşa yansıyacak.
Geçen sene enflasyonu üste taşıyan harika faktörler var. Yüklü olarak sarsıntı üzerinden.
Dolar/TL ‘de büyük dalgalar vatandaşları ve şirketleri huzursuz ediyor.
Geçen sene mali itki vardı. Yüksek bütçe açığı yüksek enflasyon demek. Biz mali itkiyi geriye çekeceğiz. İnşaat maliyetlerinde artışın bu sene devamı için bir sebep yok. Geçen sene KDV’yi artırmıştık lakin bu sene bir KDV artışı gündemde değil.
Muhalefetin popülist söylemi olabilir ancak biz bütün istikrarlara bakıyoruz. Muhalefetin popülist telaffuzuna prestij etmeyeceğiz. Bizim tek bir hedefimiz var refah artışı ve refah artışının adaletli paylaşımı.
Gelecek sene bütçe açısından daha farklı bir noktada olacağız. Kazandığı halde vergi vermekten imtina eden kısımlarla gayret edeceğiz.
Türkiye’nin risk primi geçen yıl 700 civarındaydı bu sene 270 baz puanlara geldi.
“ASGARİ FİYAT BU YIL GERÇEK OLARAK ARTMIŞ OLACAK”
Bizim için değerli olan dengesizliklerin giderilmesi ve bunu da kalıcı hale getirmek. Vatandaşımız bize inansın. Evet kolay bir süreç değil bu. Türkiye’nin sıkıntılarına kolaycı tahliller yok.
Vatandaşımızı enflasyona ezdirmedik ve ezdirmeyeceğiz. Asgari ücret AK Parti hükümetlerinde dolar bazında önemli oranda arttı. Haziran 2024 itibariyle minimum fiyat 524 dolar. Bu sene gerçek olarak minimum fiyat artmış olacak. Minimum fiyat yılbaşında yüzde 49 arttı. Birinci 6 ayda enflasyon yüzde 20’lerde olacak. Yıl sonunda enflasyon piyasanın beklediği üzere olsa bile yüzde 42-43’lerde olacak. Gelişmekte olan ülkelerde en yüksek taban fiyat bizde. Türkiye’de taban fiyat düşük değildir.
Asgari fiyatı vergi dışında bıraktık. Bu sene bunun bütçeye maliyeti 670 milyar TL.
EYT ile birlikte emekli başına çalışan sayısı 1,5 düzeylerine indi.
Enflasyon yavaşlayacak, vatandaşlarımıza gerçek büyümeden hisse vermeye devam edeceğiz. Sabırla yola devam edersek bu enflasyonu düşüreceğiz. Bütün kesitlerin bir mühlet sabır göstermesi gerekecek. 2025’ten itibaren global finansal şartlar elverişli olacak. Bu dış kaynak noktasında elimizi güçlendirecek.
