Araştırmacılar bu bulgunun, Ay’ın iç kalbinin katı mı yoksa erimiş mi olduğuna dair uzun müddettir devam eden tartışmaların çözülmesine yardımcı olacağını ve Ay’ın ve hasebiyle Güneş Sistemi’nin tarihinin daha gerçek bir halde anlaşılmasına yol açacağını umuyor.
“Fransa’daki Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden astronom Arthur Briaud liderliğindeki takım, “Sonuçlarımız, iç çekirdeğin varlığını göstermesi sayesinde Ay’ın manyetik alanının gelişimini sorguluyor ve Güneş Sistemi’nin birinci milyar yılındaki Ay bombardımanının vakit çizelgesi hakkında kıymetli bilgiler getiren global bir manto devrilme senaryosunu destekliyor” diye yazdı. Güneş Sistemi’ndeki objelerin iç bileşimini araştırmak en tesirli halde sismik bilgilerle gerçekleştirilir.
LAZER İLE AY’IN PROFİLİNİ ÇIKARDILAR
Briaud ve meslektaşları bunu kesin olarak anlamak için uzay misyonlarından ve Ay lazer menzil deneylerinden data toplayarak çeşitli Ay özelliklerinin bir profilini çıkardılar. Bunlar ortasında Dünya ile olan yerçekimi etkileşiminden kaynaklanan deformasyon derecesi, Dünya’ya olan uzaklığındaki değişim ve yoğunluğu yer alıyor.
Daha sonra, gözlemsel bilgilerle en yakın eşleşmeyi bulmak için çeşitli çekirdek tipleriyle modelleme yaptılar. Birkaç farklı bulgu elde ettiler. Birinci olarak, Ay hakkında bildiklerimize en çok benzeyen modeller, Ay mantosunun derinliklerindeki faal devrilmeyi tanımlamaktadır.
Bu, Ay’ın içindeki daha ağır materyalin merkeze hakikat düştüğü ve daha az ağır materyalin üst hakikat yükseldiği manasına gelir. Bu aktivite uzun vakittir Ay’ın volkanik bölgelerindeki muhakkak elementlerin varlığını açıklamanın bir yolu olarak önerilmektedir.
AY’IN ÇEKİRDEĞİ DÜNYA’NIN ÇEKİRDEĞİNE ÇOK BENZİYOR
Ekibin araştırması, ispatlar çetelesine bir nokta daha ekliyor ve Ay çekirdeğinin Dünya’nınkine çok benzediğini, dışta akışkan bir katman ve içte katı bir çekirdek olduğunu buldular.
Modellemelerine nazaran, dış çekirdeğin yarıçapı yaklaşık 362 kilometre (225 mil), iç çekirdeğin yarıçapı ise yaklaşık 258 kilometre (160 mil). Bu da Ay’ın tüm yarıçapının yaklaşık yüzde 15’ine denk geliyor. Grubun bulduğu iç çekirdeğin yoğunluğu da metreküp başına yaklaşık 7.822 kilogram. Bu da demirin yoğunluğuna çok yakın.
İlginç bir biçimde, 2011 yılında NASA Marshall gezegen bilimcisi Renee Weber liderliğindeki bir grup, Ay çekirdeğini incelemek için Apollo dataları üzerinde o zamanki son teknoloji sismolojik teknikleri kullanarak emsal bir sonuç buldu.
Yaklaşık 240 kilometre yarıçaplı ve metreküp başına yaklaşık 8.000 kilogram yoğunluğa sahip katı bir iç çekirdeğe dair ispatlar buldular. Briaud ve grubu, elde ettikleri sonuçların daha evvelki bulguları doğruladığını ve Dünya gibisi bir Ay çekirdeği için epey güçlü bir durum oluşturduğunu söylüyor.
Ay’ın oluştuktan kısa bir müddet sonra, yaklaşık 3,2 milyar yıl evvel azalmaya başlayan güçlü bir manyetik alana sahip olduğunu biliyoruz. Böyle bir manyetik alan, çekirdekteki hareket ve konveksiyon tarafından üretilir, bu nedenle Ay çekirdeğinin neyden yapıldığı, manyetik alanın nasıl ve neden kaybolduğu ile derinden ilgilidir.
İnsanlığın nispeten kısa bir müddet içinde Ay’a dönme umudu göz önüne alındığında, tahminen de bu bulguların sismik olarak doğrulanması için uzun müddet beklememiz gerekmeyecek. Araştırma Nature’da yayınlandı. Bu makalenin bir versiyonu birinci olarak Mayıs 2023’te yayınlandı.
