Günlük hayatınızda sürekli olarak bir yerlere geç kalıyor ya da zamanınızı uygun yönetemiyorsanız, zaman körlüğü ile karşı karşıya olabilirsiniz. Dünya üzerinde birçok kişi vakte karşı yarışır lakin, bilhassa Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan bireylerde bu sorun daha yaygın görülür. Pekala, zaman körlüğü nedir ve DEHB ile nasıl alakalıdır?
Zaman Körlüğü Nedir?
Zaman körlüğü, bireylerin vakti doğru bir biçimde algılayamamasından ya da doğru yönetememesinden kaynaklı başa çıkamama durumu olarak tanımlanabilir. Kişi genelde “çok vaktim var” hissi ile başlar lakin bir mühlet sonra “yetişemeyeceğim” hissine kapılarak paniklemeye başlar. Ve bu panik ile birlikte siz vakti ne kadar süratli yönetirseniz yönetin bir şeyler karşıt giderek tabiri caizse eliniz ayağınıza dolaşarak gideceğiniz yere geç kalırsınız.
DEHB’li bireyler, vaktin genelde çok süratli ya da yavaş geçtiğini hissederler. Ve bir şeyler ile uğraşırken vaktin nasıl geçtiğini, o işe kaç saat ayırdıklarını fark edemezler. DEHB’li bireylerin beyinleri, yönetici fonksiyon hünerlerinde zorluk yaşar. Yönetici işlevi de, planlama, hatırlama, çoklu vazife yapma ve zamanı yönetme üzere günlük hayattaki kritik rol fonksiyonlarda kullanılan bir marifettir. Zaman körlüğü de idare konusundaki zayıf maharetleri yüzünden DEHB’li bireylerde daha sık görülür.
DEHB ve Vakit Körlüğü Yaşayan Bireylerin Karşılaştığı Sorunlar
DEHB ve vakit körlüğü yaşayan bireylerin sıkça karşılaştığı meseleler şunlardır:
- Sürekli Geç Kalmak: DEHB’li bireyler, vakti yönetemediği için gidecekleri yere ya da yapacakları işe çoğunlukla geç kalırlar.
- Erken Gitme Alışkanlığı: DEHB’li bireyler vakit konusunda yaşadığı sorunların farkına vardıklarında birçok vakit gidecekleri yere herkesten evvel gitmek için daha erken saatte harekete geçer.
- İşin Ne Kadar Vakit Alacağını Kestirememek: DEHB ve vakit körlüğü yaşayan bireyler, önündeki bir işin ne kadar vakit alacağını kestiremez, bazen gereksiz bir işe saatler harcayarak vakit kaybedebilirler.
- Çok Süratli Geçen Vakit ya da Bitmeyen İşler: Bir işe ayırdıkları vakti denetim edemedikleri için işin bitiminde bu vaktin çok süratli geçmesinden ya da işi yaparken daima dağılan dikkatleri yüzünden işin bir türlü bitmediği niyetleri yaşanabilir.
Zaman Körlüğü ile Uğraş Yöntemleri
Zaman körlüğü, DEHB’li bireyler için gerilimli ve yıkıcı olabilir, fakat başa çıkmanın yolları vardır:
- Alarm Kurma: Teknolojiyi avantaja çevirin. Birden fazla alarm kurarak hazırlık sürecini takip edebilirsiniz. Örneğin, hazırlanmak için bir saat evvelce bir alarm kurarak, vaktin nasıl geçeceğine dair bir fikir edinebilirsiniz.
- Zamanlayıcı Kullanma: Bir projede çalışırken, odaklanmayı sağlamak için muhakkak bir müddet için zamanlayıcı kullanabilirsiniz. Pomodoro tekniği üzere metotlar, makul bir müddet çalışıp akabinde kısa molalar vermenize yardımcı olabilir.
- DEHB İlaçları: DEHB ilaçları, beyindeki yönetici fonksiyonları destekleyerek vakit idaresini güzelleştirebilir. Lakin, ilaçlar sadece belirtileri hafifletebilir; şahsî alışkanlıkları değiştirmek için terapi ve öteki stratejiler de değerlidir.
- Bilişsel Davranış Terapisi (CBT): DEHB’li bireyler için bilhassa tesirli olabilecek bir tedavi metodudur. Bu terapi, vakit idaresi hünerlerini geliştirmeye yönelik stratejiler sunar.
- Koçluk ve Terapi: DEHB ve vakit körlüğü konusunda rehberlik alabileceğiniz bir terapist yahut koç, size özel stratejiler geliştirebilir. Bu süreç, vakitle bağlantınızı sağlıklı bir formda tekrar yapılandırmanıza yardımcı olur.
Zaman körlüğü, DEHB’li bireylerin ömürlerini kıymetli ölçüde etkileyebilir. Fakat farkındalık ve gerçek stratejilerle bu sıkıntıları aşmak mümkündür. Bu mevzuda profesyonel takviye almak, ferdî alışkanlıklarınızı gözden geçirmek ve kolay günlük stratejiler uygulamak, vakitle münasebetinizi geliştirmenize yardımcı olabilir.
Unutmayın, zaman idaresi bir yetenek ve bir süreçtir. Vaktin ne kadar kıymetli olduğunu bilmek ve bu mevzuda şuurlu olmak, daha verimli ve sistemli bir hayat sürmenize yardımcı olabilir.
İlginizi çekebilir;
