İran’dan İsrail’e balistik füze misillemesi geldi. Yüzlerce balistik füzenin fırlatıldığı belirtilirken, canlı yayında kimi füzelerin Tel Aviv’e isabet ettiği anların imajları yayınlandı.
İsrail ordu radyosuna nazaran, İran’dan atılan füzeler İsrail’de yedi farklı noktaya isabet etti. İranlı üst seviye yetkililer, İsrail’in taarruzlarına karşılık vermeye devam edeceklerini tabir etti.
İsrail Ordu Sözcülüğü ise taarruzlara ilişkin manzaraların ve füzelerin isabet ettiği noktaların internet ortamında paylaşılmaması konusunda kamuoyuna bir kere daha ikazda bulundu.
Balistik füze nedir?
Balistik füzeler, nükleer, kimyasal ve biyolojik savaş başlıkları taşıyabilen uzun menzilli güdümlü yahut güdümsüz füzelerdir. Tek bir nükleer başlık taşıyabilecekleri üzere, birden fazla savaş başlığıyla farklı maksatlara hücum düzenleyebilirler. Bu füzeler, aerodinamik olarak yönlendirilen seyir füzelerinden farklı bir kategoride kıymetlendirilir.
Tarihteki birinci kıtalararası balistik füze (ICBM) Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen R-7 olarak kabul edilir.
Balistik füze türleri
Balistik füze sistemleri ortasında V-2, Scud, OTR-21 Toçka, 9K720 İskander, MGM-140 ATACMS, LORA, Ababil-100, Al-Samoud 2, Qaher-1/2M, Zolfaghar ve DF-12 üzere etkin olarak kullanılan füzeler bulunmaktadır.
Balistik füzeler, taşıdıkları savaş başlıkları ve menzil kapasitelerine nazaran farklı sınıflara ayrılır:
Taktik Balistik Füze: 150 ila 300 kilometre (93 ila 186 mil)
Tiyatro Balistik Füzesi: 300 ila 3.500 kilometre (190 ila 2.170 mil)
Kısa Menzilli Balistik Füze (KMBF): 300 ila 1.000 kilometre (190 ila 620 mil)
Orta Menzilli Balistik Füze (OMBF): 1.000 ila 3.500 kilometre (620 ila 2.170 mil)
Uzun Menzilli Balistik Füze (OMBF): 3.500 ila 5.500 kilometre (2.200 ila 3.400 mil)
Kıtalararası Balistik Füze (KABF – ICBM): 5.500 kilometreden (3.400 mil) fazla menzil
Denizaltından Fırlatılan Balistik Füze: Balistik füze denizaltılarından fırlatılan özel sistemler
Hangi ülkelerde balistik füze var?
Toplam 30 ülke operasyonel balistik füze sistemleri konuşlandırmış durumda. Bu alandaki teknolojik gelişmeler, ABD, Çin, İran ve Rusya üzere ülkeler tarafından yürütülen yaklaşık 100 balistik füze uçuş testiyle devam ediyor.
2010 yılında ABD ve Rusya, kıtalararası balistik füze (ICBM) envanterlerini yedi yıl içinde (2017’ye kadar) her biri 1.550 üniteye düşürmek için mutabakat imzaladı. Lakin balistik füze teknolojisi, global güç istikrarlarını etkileyen en kritik silah sistemlerinden biri olmaya devam ediyor.
Amerika Birleşik Devletleri, balistik füze teknolojisinde dünyada en gelişmiş ülke pozisyonundadır. Kısa, orta ve kıtalararası menzilli füzeleri mevcuttur. “Minuteman” üzere kıtalararası füzeleri hem karadan hem de denizaltılardan fırlatılabilen sistemlerle desteklenmektedir.
Rusya, balistik füze kapasitesi açısından ABD’nin en büyük rakibidir. Kara, deniz ve hava platformlarından fırlatılabilen çok başlıklı ve hipersonik füze sistemlerine sahiptir. “Topol-M”, “Yars” ve “Avangard” üzere sistemler çağdaş envanterinin temelini oluşturur.
Çin, bilhassa son 10 yılda füze teknolojisini çok süratli geliştirmiştir. Hem kısa menzilli hem de kıtalararası balistik füzeler üretmektedir. “DF-41” isimli füzesinin 14.000 kilometreye kadar ulaşabildiği düşünülüyor.
Fransa ve Birleşik Krallık, kara konuşlu balistik füze sistemlerini geçmişte bırakmışlardır, fakat her ikisi de denizaltılardan fırlatılabilen uzun menzilli balistik füzelere sahiptir. Bu sistemler stratejik caydırıcılık emeliyle kullanılır.
Hindistan, hem kısa hem de orta menzilli balistik füzeler geliştirmiştir. “Agni” serisi füzeleriyle uzun menzilli kapasiteye de ulaşmış durumdadır. Gelecekte kıtalararası menzile ulaşabilecek “Agni-VI” sistemleri üzerinde çalıştığı bilinmektedir.
Pakistan, Hindistan’a karşı istikrar kurmak maksadıyla kısa ve orta menzilli balistik füze sistemlerine yatırım yapmıştır. Geliştirdiği “Shaheen” ve “Ghauri” serisi füzeler, bölgesel caydırıcılık gücünü oluşturur.
İsrail, balistik füze programını epey bilinmeyen tutmakla birlikte “Jericho” serisi füzeleriyle bölgesel menzil kabiliyetine sahiptir. Resmî açıklama yapılmasa da nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip olduğu düşünülmektedir.
Kuzey Kore, bilhassa 2017 sonrası yaptığı testlerle dikkat çekmiştir. Kısa menzilli KN-23 füzelerinden, Hwasong-17 üzere kıtalararası menzilli sistemlere kadar çeşitlilik içeren bir cephaneliğe sahiptir. Lakin teknolojik güvenilirlik hâlâ sorgulanmaktadır.
İran, bölgedeki en kapsamlı kısa ve orta menzilli balistik füze sistemlerine sahip ülkelerden biridir. Fateh-110, Zolfaghar, Shahab ve Sejjil üzere füzeleriyle yaklaşık 2.000 kilometre menzile kadar gayeleri vurabilecek kapasiteye ulaşmıştır.
Türkiye, kendi balistik füze altyapısını geliştirme basamağındadır. Envanterinde J-600T Yıldırım ve BORA üzere kısa ve orta menzilli balistik füzeler yer almaktadır. BORA-II ve öbür projelerle menzil ve isabet kabiliyeti artırılmaktadır. Tayfun, Türkiye’nin geliştirdiği ikinci kısa menzilli balistik füze olarak dikkat çekiyor. J600T’nin akabinde geliştirilen Tayfun, birebir vakitte Türkiye’nin en uzun menzilli füze sistemi olarak da biliniyor.
Suudi Arabistan, Çin’den satın aldığı kimi orta menzilli balistik füzelere sahiptir. Kendi füze programını geliştirmeye çalışmakta, fakat teknolojik olarak şimdi dışa bağımlıdır.
Güney Kore, Kuzey Kore tehdidine karşı balistik füze kapasitesini artırmıştır. “Hyunmoo” serisi füzelerle kısa ve orta menzilli maksatlara yönelik caydırıcılık sağlamaktadır.
Ukrayna, Sovyet mirası füze teknolojisine sahipti. Günümüzde ise kendi kısa menzilli sistemlerini geliştirme uğraşı içindedir.
Mısır ve kimi başka Orta Doğu ülkeleri, geçmişte Sovyet yahut Çin imali sistemleri almış ve makul ölçüde balistik füze kapasitesine sahip olmuştur. Fakat bu ülkelerin çağdaş sistemleri sonludur.
