2025’in birinci yarısını tamamlamak üzereyiz, hem yurt içinde hem de yurtdışında iktisat ve siyasi alanda yaşanan gelişmeler piyasalar üzerinde belirleyici oldu. İçeride İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu operasyonunun yanı sıra enflasyondaki düşüşün beklentinin altında kalması ve Merkez Bankası’nın faiz artırımlarını tekrar gündeme alması piyasalardaki fiyatlamalarda tesirli oldu. Global ölçekte ise ABD Başkanı Donald Trump’ın tarife kararları, Rusya-Ukrayna savaşı ve Ortadoğu’daki gelişmeler global piyasalarda tarafını şekillendirmeye devam etti.
Bu atmosferde Borsa İstanbul’da yatırımcı aradığını bulamazken, altın fiyatlarında görülen rekorlar dikkat çekti. Dolar kuru görece sakin bir seyir izlerken, kripto paralar dalgalı bir grafik sergiledi. Pekala yılın birinci yarısında yatırımcı ne kazandı? İkinci yarıda hangi gelişmeler öne çıkacak ve yatırımcı rotasını nasıl belirlemeli? Stratejist Tuncay Turşucu İş Portföy Başekonomisti Hande Şekerci, A1 Capital Portföy İdaresi Lider Yardımcısı Mete Yüksel ve ALB Yatırım Başekonomisti Doç.Dr. Filiz Eryılmaz Cnbce.com’a kıymetlendirdi.
BORSA KAYBETTİRDİ, ALTIN VE GÜMÜŞ KAZANDIRDI
2025’in birinci yarısına dair değerlendirmelerde bulunan Stratejist Tuncay Turşucu, “İçeride 2025 yılına faiz indirimi ile girdik, lakin yılın birinci çeyreğinde gelen yüksek aylık enflasyonlar para siyasetinin sıkı kalmasına neden oldu. Bu gelişmelerin ortasında 19 Mart sürecinin yaşanmış olması istikrarları bozdu ve TCMB faiz artırımına gitmek zorunda kaldı. Döviz talebi yükseldi ve rezervlerde erime gördük. Yaşanan siyasi ve yargı sürecinin piyasalarda yatırım iklimini etkilediğini ve yatırımcı psikolojisini riskli varlıklara karşı önemli oranda olumsuz etkilediğini söylemek mümkün” tabirlerini kullandı. Sıkı para siyaseti sonucunda aylık yüzde 4 düzeyine varan risksiz getiri imkanı başta olmak üzere riskli varlıklardan çıkışa neden olduğunu, 240 bin puan düzeylerine kadar gerileyen 5 yıllık CDS’lerin bu süreçte tekrar 370 bin puan düzeyine kadar tekrar yükseldiğini hatırlatan Turşucu, Mayıs ayının sonlarına hakikat rezervlerde yine yükseliş, döviz tevdiat hesaplarında tekrar düşüş ve CDS’lerde 330 bin puan düzeyine gerçek hafif gerileme izlendiğini lakin yüksek faizin bilhassa sanayi dalını olumsuz etkilediğini ve gelen birinci çeyrek bilançolarının önemli oranda zayıfladığına dikkat çekti. “Dışarıda ise Mart ayı ile birlikte ABD Başkanlık koltuğuna Trump’ın oturmasının akabinde gümrük tarifeleri siyasetleri tüm dünyayı meşgule etmeye başladı ve devam ediyor” diyen Turşucu, tarifelerin dünya iktisadını olumsuz etkileyebileceğine yönelik beklentilerin yükseldiğini, bilhassa ABD için enflasyona yönelik telaşların hala masanın üzerinde olduğunu, Trump’ın öngörülemez hareketleri dünya piyasalarında dalgalanmaya neden olsa da, dünya piyasalarının toparlanmaya başladığını lakin Türkiye’nin bu toparlanmadan yarar sağlayamadığına dikkat çekti. Turşucu, tüm bu gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda yılın birinci 5 ayında BIST 100 endeksinin yüzde 7,8 gerilediğini, Bitcoin TL’nin yüzde 27, Altın Borsa Yatırım Fonu’nun yüzde 30,30, Gümüş Borsa Yatırım Fonu’nun yüzde 25,14, Dolar/TL kurunun ise yüzde 10 yükseldiğini paylaştı. “Buna nazaran en düzgün gerçek getiriyi altın ve altına dayalı eserler sağlamış öngörüyor. Akabinde Bitcoin geliyor” dedi.
YATIRIMCIYA KRİTİK TAVSİYE: “DENGELİ PORTFÖY ŞART”
Yılın ikinci yarısında içeride açıklanacak aylık enflasyon datalarının kritik değerde olduğunu vurgulayan Turşucu, Merkez Bankası’nın kelamlı yönlendirmelerinin değerine dikkat çekti. Aylık TÜFE bilgilerinin yüzde 2’nin altına gelmesi halinde, faiz indirim sürecinin tekrar gündeme gelebileceğini tabir eden Turşucu, “19 Haziran’daki PPK toplantısında faiz indirimi beklenmese de, 24 Temmuz toplantısında bu tarafta net bildiriler alınabilir” değerlendirmesinde bulundu. Globalde ise gümrük tarifelerinin ve bilhassa ABD-Çin ve ABD-AB ortasındaki gümrük görüşmelerinin sonucunun kıymetli olacağını tabir eden Turşucu, bu mevzudaki belirsizliğin ortadan kalkmasının piyasalar için kıymetli olduğunun altını çizdi.
“Rusya-Ukrayna savaşının akıbeti, İsrail-Gazze gelişmeleri yeniden yılın ikinci yarısında kıymetli olacak gelişmeler. Fed’in faiz kararı tekrar kıymetli olacak gelişmelerden birisi” dedi. Yılın geri kalanı için borsaya dair beklentilerini paylaşan Turşucu, mevcut sonuçlar ve büyüme kompozisyonunun savunma, yazılım, hizmet dalının öne çıkmaya devam edeceğini gösterdiğine dikkat çekti. “Burada hizmet kesimi içerisinde havacılık, irtibat dalları öne çıkmaya devam edebilir. Bunların dışında varlık idaresi ve leasing kesimleri de dikkat alımlı olabilir. Sanayi tarafında şimdilik genel manada müspet görünüm yok. Pay bazında ayrışanlar olabilir” sözlerini kullandı. Yatırımcılara kıymetli tavsiyelerde bulundu. Ortalama bir yatırımcının riskli varlıkları portföyünde yüzde 20 düzeylerinde tutması gerektiğini, yüksek faiz nedeni ile TL’deki getirinin bir mühlet daha cazip olmaya devam etmesini öngördüğünü, portföylerde yüzde 60 seviyesinde sabit getirili risksiz varlıkların yer alabileceğini vurgulayan Turşucu, risk düzeyi 5en düşük olan yatırımcıların her vakit istikrarlı portföy yapmaları gerektiğini, finansal okuryazarlığı düşük düzeyde olan yatırımcıların, yatırım fonlarını tercih etmesi gerektiğinin altını çizdi. Bankacılık dalının, faizlerde düşüş başladığında ve CDS’de gerileme oluşmaya başladığında birinci yükselecek kesim olacağını lisana getirdi. Faizlerin kâfi düzeye gerilemesi ile iktisatta toparlanmanın oluşması ile birlikte sanayi bölümünün hareketleneceğine işaret eden Turşucu, kıymetli bir not daha paylaştı. “Borsalar her vakit şirket bazında fırsatlarını verir. Makûs piyasada bile işleri düzgün giden şirketler vardır ve önemli getiriler elde edebilirsiniz. Lakin bunun için finansal okuryazarlığınızın, şirket tahlili ve değerleme becerinizin yüksek olması gerekmektedir. Piyasalarda pay olsun, Altın olsun, Kripto Para olsun hiçbir vakit en âlâ getiriyi yakalayamazsınız. Bunun içinde uğraşmayın. Kıymetli olan istikrarlı ve daima yıllık gerçek getiriler sağlayabilmektir. Bunu yapabilirseniz yıllar içinde mükemmel bir bileşik getiri üzerinde oturuyor olabilirsiniz” dedi.
“DOLAR/TL’NİN YIL SONUNDA 44 OLMASI BEKLENİYOR”
Yılın birinci yarısının global piyasalar açısından epey güçlü geçtiğini, yurt içinde de Mart ayıyla birlikte oynaklığın besbelli biçimde arttığına işaret eden Şekerci, ABD idaresinin Nisan ayında devreye soktuğu tarifelerin genel beklentilerden çok daha geniş kapsamlı ve yüksek oranlarda olduğunu belirtti. “Daha sonra kimileri geri çekilse yahut ertelense de yeniden de mevcut durumda ABD’nin efektif tarife oranı yüzde 12 ile epey yüksek kalmaya devam ettiği ve S&P500 pay senedi endeksi açısından üst istikametli ihtimalinin bir kısmını sınırlayacağı görülüyor” dedi. Yurt içinde Mart ayındaki gelişmelerin akabinde piyasalar açısından bir taraf değişiminin yaşandığını BIST 100 endeksinin yüzde 7,1 kıymet kaybettiğini, dolar kurunun ise Şubat ayı sonundan Mart ayının sonuna kadar yükselişinin yüzde 7 olduğunu belirten Şekerci, dünyada tarife meçhullüğü ile dolar endeksinin paha kaybetmesi ile Euro’nun dolar karşısında paha çıkarına neden olduğunu, bu durumun da yıl sonu parite beklentilerinin yükselmesine yol açtığını söyledi. “Buradaki hareketle birlikte yurt içinde sepet kurdaki artış, dolar/TL’yi aştı. Altının ons bazında düzgün bir riski yönetme aracı olarak kalmaya devam ettiğini düşünüyoruz. Burada hem global büyük merkez bankalarının fiziki altın alımlarının devam etmesi hem de dünyada tarife siyasetlerinin yarattığı belirsizlikle yatırımcıların spekülatif olarak altına yönelmesi etkiliydi” sözlerini kullandı. Yurt içinde enflasyonun momentumunu, sepet kurunun aylık değişimi ve kısa vadeli TL mevduat faizinin karşılaştırılmasının yapıldığında öbür varlıklara nazaran daha güçlü performans gösterdiğinin görüldüğünü belirten Şekerci, “Dezenflasyonun devam edeceğine dair öngörülerimizle birlikte TL cinsi varlıkların bir müddet daha nispî cazip seyrini korunmasını bekliyoruz” dedi. Dolar/TL’nin yılsonunda 44 olmasını beklediklerini, sepet kurda Mart ve Nisan ayındaki toplam 10,1 puanlık artışın akabinde yılın kalan aylarında kurların daha varsayım edilebilir bir patikaya oturacağını düşündüklerini belirten Şekerci, “Mart ayındaki yurt içi kaynaklı gelişmelerin ve piyasa oynaklığının akabinde, Merkez Bankası’nın 20 Mart ve nisan sonu ortasındaki periyotta yaklaşık 51 milyar dolar döviz arzı sağladığını varsayım ediyoruz” dedi. TCMB’nin Nisan sonundan itibaren attığı faiz ve zarurî karşılık ile ihracatçıların döviz periyoduna dair adımların da yardımıyla tekrar rezerv birikimine başladığını söz eden Şekerci, Nisan sonundan Mayıs ayı sonuna kadar yaklaşık 12 milyar dolar birikim yapıldığını hesapladıklarını tabir etti. “Yurt içinde yaşanan rastgele bir şoka sadece rezerv siyaseti ile müdahale edilmesinin mümkün olmadığını düşünüyoruz. Bu nedenle bu periyotta TCMB’nin dezenflasyon ve faiz indirim sürecinde olmasına karşın tekrar mali sıkılaşma yapmasını haklı ve yerinde bir karar olarak görüyoruz” sözlerini kullandı.
ALTININ İSTİKAMETİNİ FED BELİRLEYECEK
Altın fiyatlarına dair de değerlendirmelerde bulunan Şekerci, piyasaların bu sene Fed’in 2 sefer faiz indirimi yapmasını fiyatladıklarına işaret etti. Bununla birlikte faiz indirimine dair beklentilerin ABD’de makroekonomik bilgi akışının rastgele bir resesyona işaret etmemesinin de tesiriyle daima ötelendiğini, yılın kalanında dünyada tarife siyasetlerine dair belirsizliğin korunmasının, altının da yatırım sepetinde kendine yer bulmaya devam etmesine neden olacağını belirten Şekerci, “ABD’de gerçek faizin seyri de olağan koşullarda altının istikametini belirleyen bir etken oluyor. Mevcut durumda yüzde 2 düzeylerinde bulunan 10 yıllık ABD gerçek faizinin yılın kalanında yataya yakın bir patikada kalmasını bekliyoruz. Spekülatif getiri elde etme ve belirsizliklerden korunma gayesiyle altına yatırımcı talebinin süreceğini öngörüyoruz” sözlerini kullandı. Şekerci, yılın ikinci yarısında piyasaların ana odağında ekonomik aktivitedeki yavaşlama, döviz talebinin istikameti, rezerv görünümü ve Merkez Bankası’nın faiz adımlarının olacağını söyledi.“19 Haziran ve 24 Temmuz’daki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantıları ile ağustos ayında açıklanacak Enflasyon Raporu, piyasaların yakından izleyeceği dönüm noktaları olacak” diyen Şekerci, Merkez Bankası’nın haziranda sonlu bir faiz indirimiyle birinci adımı atabileceğini, temmuzdan itibaren ise 2,5 puanlık daha bariz gevşeme adımları gelebileceğini tabir etti. Yıl sonunda siyaset faizinin yüzde 35’e çekilmesini beklediklerini lisana getiren Şekerci, “TCMB sadece siyaset faiziyle değil, makro ihtiyati adımlar yoluyla da sıkılaştırmayı gevşetme sinyali verdi. Bu nedenle kredi limitlerinde önümüzdeki periyotta bir rahatlama görebiliriz” diye konuştu. 25 Temmuz’da iki milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşunun Türkiye değerlendirmesine dikkat çeken Şekerci, “Not tarafında bir değişiklik beklemiyoruz lakin Moody’s’in kredi not görünümünü ‘pozitif’ten ’durağan’a çekmesi ihtimal dahilinde” dedi. Yerli yatırımcılar açısından Türk lirası cinsinden varlıkların kıymetine de değinen Şekerci, “Yatırımcıların TL getirili enstrümanlardan doğan fırsatları kaçırmaması gerekiyor” ikazında bulundu. 2025 projeksiyonlarına da değinen Şekerci, Türkiye iktisadında yüzde 2,9’luk gerçek büyüme beklediklerini belirtti. Enflasyon tarafında ise yılsonu iddialarının yüzde 31,5 düzeyinde olduğunu aktardı. Global gelişmeleri de pahalandıran Şekerci, temmuz ortasında sona erecek Çin’le ticaret ateşkesinin akabinde yaşanacak gelişmelerin, ABD-AB ticaret bağları ve ABD’nin tarife siyasetlerinin izlenmesi gerektiğini vurguladı. ABD Merkez Bankası Fed’in faiz patikasına ait beklentilerini de paylaşan Şekerci, “Bu yıl içinde iki faiz indirimi yapılması muhtemel görünüyor. Lakin aşağı taraflı riskler hâlâ masada” sözlerini kullandı. Euro/dolar paritesine dair öngörülerini de paylaşan Şekerci, yıl sonunda kurun 1,13 düzeyine gerçek normalleşebileceğini söyledi.
“TL CAZİBESİNİ MUHAFAZAYA DEVAM EDECEK”
A1 Capital Portföy İdaresi Lider Yardımcısı Mete Yüksel’den de yatırımcılara dikkat çeken ihtarlar geldi. Faizlerin yüksek seyrini sürdürmesini beklediğini belirten Yüksel, bu durumun hem değerlemeler hem de yatırım tercihleri üzerinde baskı yaratacağını tabir etti. “Risksiz faizin yüksekliğinin değerlemeler üzerine getirdiği yük, faizin borsaya karşı cazip bir alternatif olması, yüksek faizlerden kredili pay durumların taşınmaması sebebiyle borsaya ilginin zayıf kalmasını bekliyorum” dedi. Büyümenin sürat kestiği mevcut ekonomik ortamda döngüsel kesimlerden uzak durulması gerektiğine dikkat çeken Yüksel, demir-çelik, petrokimya, mobilya ve ithal eser ticaretine dayalı ihtiyari tüketim payları üzere bölümlerin büyüme yavaşladığında daha çok etkileneceğini, ayrıyeten bu alanlarda Uzakdoğu’dan gelebilecek düşük fiyatlı arz riski, yerli üreticilerin hem cirolarını hem de kar marjlarını olumsuz etkileyebileceğine işaret etti. Portföy tercihlerinde daha defansif kesimlere yönelmek gerektiğini savunan Yüksel, büyümeye daha az hassas olan ve enflasyonu fiyatlarına daha rahat yansıtabilen telekomünikasyon şirketleri, besin perakendeciliği yapan zincir marketler ve özel hastanelerin bu süreçte daha güçlü bir yatırım kıssası sunduğunu tabir etti. Yüksel, BIST endeksinin yılın kalanında hudutlu bir üst hareket sergileyebileceğini belirtti. Mevcut yatırım tercihleri ortasında konvansiyonel para piyasası fonlarını birinci sıraya koyduğunu söz eden Yüksel, bunun yanı sıra yüzde 10’luk DİBS sınırlamasına takılmayan hür para piyasası fonları ile kısa vadeli hür fonların da portföylerde değerlendirilebileceğini vurguladı. “Eğer TLREF ya da TL vadeli mevduat faizleri düşmeye başlarsa ve tıpkı anda döviz tevdiat hesaplarından TL faizli enstrümanlara geçiş gözlemlenirse, bu durum düşük risk iştahına sahip yatırımcılar için para piyasası fonlarından borçlanma aracı fonlarına geçiş vaktinin geldiğine işaret eder. Daha yüksek risk alabilen yatırımcılar içinse bu, borsadaki tartının artırılması gerektiğinin birinci sinyali olur” tabirlerini kullandı.
Bankacılık dalının, faizlerin düşeceği bir senaryodan en fazla yarar sağlayacak alan olduğuna işaret eden Yüksel, düşen faiz ortamında hem kredi-mevduat makasının genişleyeceğini hem de tahvil değerleme karının oluşacağını, bankacılık dalının bu gelişmelerden direkt ve en güçlü formda istifade edeceğinin altını çizdi. Jeopolitik risklerin azalmaması ve global faiz indirim beklentilerinin altın fiyatlarını desteklediğini belirten Yüksel, en değerli etkenin ise Çin Merkez Bankası’nın rezerv kompozisyonundaki değişim olduğunu söyledi. “Çin Merkez Bankası, rezervlerinde kağıt varlıklardan fizikî altına geçiş yapıyor. Şu anda altının Çin rezervleri içindeki oranı, gelişmiş ülkelerin lakin onda biri kadar. Yani önlerinde çok geniş bir alım marjı var. Bu nedenle ons altında düşüşlerin hudutlu kalacağını, Çin altın talebini artırdıkça dolar endeksinin de baskı altında kalmaya devam edeceğini öngörüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
YATIRIMCILARA PORTFÖY DAĞILIMI ÖNERİSİ
ALB Yatırım Başekonomisti Doç. Dr. Filiz Eryılmaz ise yılın birinci yarısında borsanın faiz karşısında baskılandığını, bu baskının beklentilerin de ötesinde olduğunun altını çizdi. “Yatırımcı alım fırsatlarında bile borsaya karşı temkinli” dedi. yılın ikinci yarısında hem içeride hem dışarıda belirsizliklerin çok yüksek olduğunu belirten Eryılmaz, “Trump’ın ticaret tarifelerinin merkez bankalarını nasıl etkileyeceği öngörülemiyor. Münasebetiyle da tarifelerin enflasyonu ve büyümeyi nasıl etkileyeceği de belirsizliğini koruyor” dedi. Eryılmaz, bu belirsizlik ortamında riski seven bir yatırımcının bile istikrarlı portföy oluşturmasının değerli olduğunun altını çizdi. Yılın geri kalanında inançlı liman varlıklarının öne çıkacağını söz eden Eryılmaz, risk almayı sevmeyen yatırımcının portföyünde TL varlıklarının yükünün yüzde 90, altının yüzde 2,5, yatırım fonlarının ise yüzde 7,5 düzeyinde yer alması gerektiğini vurguladı. Orta riskli yatırımcının ise yüzde 55-60 aralığında TL varlıklarında kalmasını önerdiğini belirten Eryılmaz, “Bu orta riskli yatırımcılar portföylerinde yüzde 5 altın, yüzde 30-35 aralığında da yatırım fonlarına yer verebilir” dedi. Yatırım fonlarına ait değerlendirmelerini ayrıntılandıran Eryılmaz, yılbaşından bu yana hür yatırım fonlarının daha güzel getiriler sağladığına dikkat çekti. Karma ve değişken fonlara da portföylerde yer verilmesi gerektiğini söyledi. Altına da başka parantez açan Eryılmaz, “Altın gereğince yükseldiği için portföylerde alımların artırılmasını hakikat bulmuyorum” sözlerini kullandı.
