Şanlıurfa, bilhassa Göbeklitepe keşfiyle adeta arkeoloji dünyasının kalbi haline geldi. Karahantepe heyecanı ise Şangay’a kadar ulaştı. Aralık ayında düzenlenen 5’inci Şangay Arkeoloji Forum’da Karahantepe Projesi 2023 yılının en âlâ 9 Saha Keşif ve Araştırma Projesi ortasına seçildi.
32 ülkenin katıldığı ve 973 hakem değerlendirilmesiyle alınan karar, Anadolu’nun tarih öncesi arkeolojisine yaptığı değerli katkıları bir defa daha ortaya koydu. Karahantepe, akabinde Taş Doruklar Projesi ile 2021 yılından bu yana Şanlıurfa’da 10 yerde arkeolojik araştırmalar sürüyor. Karahantepe’de yapılan çalışmalar ise 12 bin yıl evvelki insanın bilinenden öteki türlü tanımlanması gerektiğini ortaya koydu.
EN BÜYÜK YERLEŞİM YERİ
Karahantepe hafriyatları ve şu ana kadar elde edilen bulgulara ait son bilgileri Göbeklitepe – Karahantepe Kazı Heyeti Başkanı ve İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Tarih öncesi Arkeolojisi Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Necmi Karul, yaptığı açıklamada, Göbeklitepe’ye 30 kilometre uzaklıkta olan Karahantepe’nin bölgede bilinen en büyük yerleşim yerlerinden biri olduğunu tabir etti.
Prof. Dr. Karul, “Şimdiye kadar elde edilen tarihler, buradaki iskânın 11 bin 500 yıl evvel başladığını ve bin yılı aşkın bir müddet devam ettiğini gösteriyor” dedi.
Karahantepe’nin arkeoloji dünyasını neden heyecanlandırdığını anlatan Karul, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Karahantepe’de tarih öncesi insanın etrafından nasıl faydalandığından, geçim stratejilerine ve bilhassa de 12 bin yıl evvelki insanın sembolik dünyasına en fazla yaklaştığımız alan. Bilhassa mimari, teknoloji, sanat ve günlük hayat konusunda çok fazla dataya ulaşabiliyoruz.”
İNŞA EDİP GÖMMÜŞLER
Karul: “Karahantepe’de bugüne kadar özel gayelerle inşa edilmiş ve kamusal tarafları öne çıkan yapılar ve onların etrafından günlük hayatın izlerini barındıran çok sayıda kulübe, özel yapıların içlerinde Göbeklitepe’den de bildiğimiz, yüzeyleri hayvan betimleriyle süslenmiş T biçimli dikili taşalar, hayvan ve insan heykelleri üzere çok sayıda buluntu açığa çıkarıldı. Kimi ana kayanın içerisine, kimi eski dolguların içine açılan çukurlara inşa edilen yapıların fonksiyonları sona erdikten sonra tekrar tıpkı beşerler tarafından doldurularak gömüldükleri biliniyor.” dedi.
DEV İNSAN HEYKELİ BULUNDU
Karahantepe’deki 2023 yılında yapılan çalışmaların beklentilerin ötesinde sonuçlar verdiğini söyleyen Prof. Dr. Necmi Karul, “Yerleşimin son evrelerinde yapıların artık yuvarlak değil dörtgen planlı yapılmaya başladıkları devirde de özel yapılar inşa edilmeye devam ettiği anlaşıldı. Bu yapılardan birinde seki üzerinde oturur vaziyette, yüksekliği 2 metre 45 santimetreyi bulan bir insan heykeli bulundu. Karahantepe ve çağdaşı yerleşmelerde açığa çıkarılan bu yapılar gerek inşa teknikleri gerekse içlerindeki buluntular, tarih öncesi insanın hayli kompleks bir hayat sürdüğünü kanıtlıyor.” sözlerini kullandı.
TOPLUMSAL NİZAMLARI VAR
Prof. Dr. Necmi Karul: “İlk yerleşik toplumlar mimari, sanatsal üretimler ve hayatları için gerekli olan teknolojileri geliştirmekle kalmamış bunu organize bir biçimde planlayarak hayata geçiren toplumsal nizamı de kurmuşlardır. Bulunan çok sayıdaki insan ve hayvan heykeli ile özel yapılar birinci yerleşik toplumların ömürlerini idame ettirmeye çalışan ve kolay bir hayat süren kümeler olmadıklarını tersine sanatsal bir üslup ve beğeni anlayışına sahip gelişkin toplulukların kelam konusu olduğunu kanıtlıyor” dedi.
