Mayıs ayında enflasyon yüzde 3,37, beş aylık enflasyon yüzde 22,72 olarak açıklandı. Beklenti anketindeki varsayımlar baz alındığında enflasyon haziranda yüzde 2,56 olacak. Bu bilgilere nazaran 6 aylık enflasyon yüzde 25’e yaklaşacak.Haziran ayı enflasyon sayıları temmuzun birinci haftasında muhakkak olacak.
EMEKLİ MAAŞ ARTIRIMI NE KADAR OLACAK?
Emekli maaşları, 6 aylık enflasyon oranında zamlanıyor. Mayıs ayı prestijiyle personel emeklisinin maaş artırımı şimdiden yüzde 22,72 oldu. Piyasa iştirakçileri anketindeki datalar baz alındığında, temmuzda emekli maaşlarına yaklaşık yüzde 25 civarında artırım yapılacak.
Zam oranının kök maaşa mı yoksa en düşük emekli maaşına mı uygulanacağı merak ediliyor. 6 aylık enflasyondan kaynaklanan artırım oranı olağan şartlarda kök maaşa uygulanıyor. Kök maaşlar enflasyon ile artmasına karşın en düşük maaşın altında kalıyorsa, emekli en düşük emekli maaşını alıyor. Emeklilerin yararlarına nazaran hesaplanan net fiyatı gösteren kök maaş, emekli maaşının ham hali manasına geliyor.
KÖK MAAŞ VE EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI KARMAŞASI
İlk emekli olunduğunda bağlanan maaş, kök maaş. Sonrasında emekliler, ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kez maaşlarını, geçmiş 6 aylık devirlerdeki enflasyona nazaran artırımlı alıyor. Bu biçimde kök maaş da artıyor. Örneğin, emekli olduğunuzda 10 bin lira aylık bağlandıysa ve ocak ayında yüzde 25 artırım aldıysanız maaşınız 12.500 liraya, temmuz ayında da yeniden yüzde 25 artırım yapıldığında maaşınız 15.625 liraya çıkıyor. Bu sizin kök maaşınız. Her yıl da bu türlü kök maaş enflasyona nazaran artıyor.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 7 SEFER ARTIRILDI
Aslında kök maaş konusu en düşük emekli aylığının artırılması ile gündeme geldi. 2018’in sonunda yapılan düzenleme ile en düşük emekli aylığı 1.000 liraya çıkartıldı ve 2019 başından itibaren düşük emekli aylığı alanların maaşları bin liraya tamamlandı.
Ardından 2020 yılında koronavirüs salgının tesirlerini azaltmak için en düşük emekli aylığı 1.500 liraya çıkartıldı.
2022’nin Ocak ayında en düşük emekli aylığı 2.500 liraya, Temmuz ayında ise 3.500 liraya yükseltildi. Akabinde 2023’ün Ocak ayında en düşük aylık 5.500 liraya, Nisan ayında ise 7.500 liraya, 2024’ün Ocak ayında da 10.000 liraya çıkartıldı. Son 5 yılda en düşük emekli aylığı 7 defa artırılmış oldu. İşte bundan sonra da başlar karıştı ve en düşük emekli aylığı alanlar asıl maaşlarını, yani kök maaşlarının ne olduğunu unuttular.
ARADAKİ FARKI HAZİNE ÖDÜYOR
En düşük emekli aylığının artırılması ile ilgili değerli bir konu daha var. Kök maaş ile artan en düşük emekli aylığı ortasındaki farkı SGK değil, Hazine ve Maliye Bakanlığı karşılıyor. Bu sene başında en düşük emekli aylığı 7.500 liradan 10.000 liraya çıkartıldı ya; işte ortadaki 2.500 liralık fark, maaş olarak SGK’dan ödenmiyor, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ödeniyor.
ARADAKİ FARK BAŞLARI KARIŞTIRIYOR
Kök maaş konusunda baş karışıklığının asıl nedenine de değineyim. Ocak ve temmuz olmak üzere senede iki sefer enflasyon oranında yapılan artırımlar, en düşük emekli aylığına değil, kök maaşa yapılıyor. Yapılan artırıma karşın maaş, en düşük emekli aylığının altında kalıyorsa, emekliye en düşük aylık ödeniyor, ortadaki farkı da Hazine ve Maliye Bakanlığı tamamlıyor. Son 5 yıldır, bir taraftan enflasyon oranında artırım yapılırken, başka taraftan en düşük emekli aylığı da artırıldığı için emeklilerin maaş konusunda başı karışıyor.
EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI
Bugün için en düşük emekli aylığı 10.000 lira. Diyelim ki, bu yılın Ocak-Haziran enflasyonu açıklandı ve emeklilerin artırım oranı yüzde 25 olarak belirlendi. Tekrar diyelim ki, kök maaşınız 8.500 lira lakin 10.000 liradan düşük aylık olamayacağı için 10.000 lira alıyorsunuz. Yüzde 25’lik artırım 10.000 lira üzerinden uygulanmayacak; 8.500 lira üzerinden uygulanacak ve artırımlı maaşınız 10.625 lira olacak. Şayet en düşük emekli aylığı temmuz ayında artırılmazsa, temmuzda elinize 10.625 lira geçecek. Temmuz ayında en düşük emekli aylığı artırıldı ve 12.500 liraya çıkartıldığını varsayalım. O vakit da temmuzda elinize 12.500 lira geçecek.
ENFLASYON ARTIRIMLARI İLE KÖK MAAŞ ARTIYOR
Bugün için kök maaşınız 7.500 lira ve en düşük emekli aylığı olan 10.000 lira alıyorsunuz. Temmuz ayında yüzde 25 artırım yapıldı ve bu artırım, kök maaşınıza uygulandığında maaşınız 9.375 lira çıktı. 10.000 lira olan en düşük aylık artırılmazsa, gelecek temmuz ayında da 10.000 lira almaya devam edeceksiniz. Akıllara şöyle bir soru gelebilir, ‘enflasyon artırımlarının ne yararı var?’. Kök maaşınız artıyor.
