Diyarbakır’ın Çınar ile Mardin’in Mazıdağı ilçeleri ortasında çıkan anız yangını felaketi önemli can ve mal kayıplarına yol açarak kamuoyunun dikkatini çekti. Yangın nedeniyle çok sayıda büyük ve küçükbaş hayvan da telef olurken bu trajik olay, vatandaşlar tarafından “Anız yangını ne demek?” sorusunu gündeme getirdi.
ANIZ NEDİR VE NEDEN YANGINI ÇIKAR?
Anız, tarlada hasat edilen bitkilerin sapları yahut köklerinin toprağa yayılarak bırakılmasıyla oluşan bir yığın yahut katman olarak tanımlanır. Anız yakma, ziraî bir uygulama olarak kimi çiftçiler tarafından hasat sonrasında tarlanın temizlenmesi ve toprağın ekime hazırlanması hedefiyle kullanılan bir prosedürdür.
Ancak bu uygulama hakikat yapılmadığı takdirde, çevresel ziyanlara ve ekonomik kayıplara neden olabilir. Anız yangınlarının çıkma nedenleri ortasında denetimsiz ateşleme, yanlış tekniklerle yapılan ziraî uygulamalar ve yasal düzenlemelere uyulmaması üzere faktörler bulunur ve süratlice büyüyerek birden fazla vakit denetim altına alınması güç olabilir.
ANIZ YANGINININ ZİYANLARI NELERDİR?
Anız yangınlarının etrafa ve iktisada birçok ziyanı bulunur. Bunların en başında anız yangınlarının toprak verimliliğini azaltması gelir. Anız yakma işlemi, topraktaki organik maddeyi yok ederek toprak yapısını bozar ve ziraî verimliliği olumsuz tesirler. Ayrıyeten, bitki örtüsünü bozduğu için toprak erozyonunu artırabilir, bu da tarım alanlarının verimsizleşmesine ve erozyonla çaba edilmesi gereken birçok sorunun ortaya çıkmasına neden olur.
Anız yangınları birebir vakitte hava kirliliğine de katkıda bulunur. Yakılan bitki artıkları atmosfere ziyanlı partiküller salarak hava kalitesini düşürür ve insan sıhhatini tehdit eder. Bu durum, bilhassa yerleşimin ağır olduğu bölgelere ve tarım alanları için büyük bir etraf sorunu da oluşturur.
Tüm bunlara ek olarak, anız yangınları süratli yayıldığı için denetimsiz bir halde büyüyebilir ve ormanlık alanlara sıçrayarak büyük orman yangınlarına neden olabilir. Son vakitlerde ülkece yaşadığımız bu felakette, anız yangınlarının kolaya alınmayacak kadar değerli bir durum olduğunu ve sonuçlarının ne derece önemli olduğunu bir defa daha gözler önüne sermiştir.
ANIZ YANGINLARI İÇİN TAHLİL TEKLİFLERİ VE DÜZENLEMELER
Anız yangınları ile karşılaşmamak ve muhtemel bir yangının denetim altına alınması için çeşitli tedbirler alınabilir. Bunların en başında çiftçileri alternatif tarım uygulamalarına teşvik etmek gelir. Alternatif tarımın en kolay örneği, anız yakmak yerine bitki artıklarının toprağa karıştırılması yahut biyolojik olarak parçalanması üzere teknikler denenebilir. Bu yol hem toprak verimliliğini korurken hem de çiftçiyi etraf dostu bir tarıma teşvik eder.
Ayrıca, devlet tarafından yasal düzenlemelerin sıkı bir formda uygulanması ve kontrollerin artırılması gerekmektedir. Çiftçilere yönelik eğitim programları yapılarak yanlışsız tarım teknikleri ve etraf müdafaa şuuru aşılanabilir. Böylelikle, anız yangınlarının önlenmesi ve çevresel ziyanların minimize edilmesi sağlanabilir.Son günlerde yaşadığımız olaylar ışığında bir sefer daha anladık ki anız yangınları, ziraî faaliyetlerin değerli bir modülü olan anız yakmanın çevresel ve ekonomik ziyanlarını apaçık gözler önüne seriyor. Bu çeşit yangınların denetim altına alınması ve önlenmesi için hem çiftçilere yönelik bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı hem de yasal düzenlemelerin sıkı bir biçimde takip edilmesi gerekir. Yalnızca bu halde, hem etraf sıhhati korunabilir hem de tarım verimliliği sürdürülebilir bir halde artırılabilir.
