Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025-2027 periyodu Orta Vadeli Programı’nı açıkladı. 2024 enflasyon maksadı yüzde 41,5’a revize edildi. Geçen yıl 15,2 olarak belirlenen 2025 enflasyonu da yüzde 17,5’e yükseltildi. 2026 için ise evvelce yüzde 8,5 olan amaç, yüzde 9,7’ye yükseltildi. 2024 büyüme varsayımı ise, yüzde 4’ten yüzde 3,5’e çekildi; evvelki programda 2025 için 4,5 olan kestirim de yüzde 4’e indirildi. Dolar/TL varsayımı, 2024 için 36,8 düzeyinden 33,2’ye; 2025 için 43,9 düzeyinden 42’ye revize edildi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz tarafından açıklanan 2025-2027 periyodunu kapsayan yeni Orta Vadeli Programı’a ilişkin iş dünyasından da değerlendirmeler gelmeye başladı.
İTO BAŞKANI AVDAGİÇ: SIRA ZOR KAZANIMLARI ELDE ETMEYE GELDİ
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, revize edilen OVP’nin dezenflasyonu temel öncelik olarak ilan ederken, programın üreteceği sonuçların gerçek kesimin yapısal gücüne halel getirmemesini vazgeçilmez gördüklerini söyledi.
Türkiye’nin kapsamlı bir ekonomik program yürüttüğü bu periyotta, OVP’nin güncellenmesinin proaktif bir yaklaşım olduğunu belirten Avdagiç, “Bununla birlikte OVP’nin ‘dengelenme programı’ olarak ilerlemesini ve terazinin iş dünyası kefesini ihmal etmemesini istiyoruz. Farkındayız: Ekonomik programın uygulama sürecinde sıra sıkıntı kazanımları elde etmeye geldi. Kalıcı düşük enflasyona hızlı formda ulaşılması kıymetli. Şiddetli amaçlara, iş dünyasının üretim ve istihdam maksatlarından ödün vermeden ulaşmak daha da kıymetli. Görüyoruz ki yeni OVP’de hem enflasyon tarafında hem büyüme tarafında revizyonlar oldu. Böylelikle iktisadın gerçekleriyle uyumlu, yeni gelişmeler karşısında anında refleks gösterebilen bir idare anlayışı ortaya kondu” değerlendirmesinde bulundu.
Şekib Avdagiç, OVP maksatlarının yakalanmasının bir ayağı topyekûn kararlılık ise başkasının de bugünkü programda sıkça vurgulandığı üzere yatırım ortamının hızla uygunlaştırılması olduğunu kaydetti.
İTO Başkanı Avdagiç, şunları kaydetti:
“Yeni Türkiye iktisadı öyküsünün temelleri, kesinlikle gerçek bölümün eliyle atılacaktır. Bu nedenle bilhassa KOBİ’lerin, ayakta kalmak için finansman imkanlarının artmasına, üretimlerini güçlendirecek biçimde yatırım şartlarının revize edilmesine gereksinimi var. Bir sefer daha söz etmeliyiz ki; enflasyonla çaba ederken üretim, ihracat, istihdam ekosistemini müdafaayı ihmal edemeyiz. Özel dalın nefesi güçlü olmalı ki amaçlarımızı gerçekleştirebilelim. OVP maksatlarının yakalanmasının değerli ayaklarından biri, kur siyasetinin gerçekçi olmasıdır. 2025 sonrası kur ve enflasyon ortasında bir korelasyon öngörülmüş olmakla bir arada, 2024 için öngörülen kur, ihracatçıyı ve ihracata çalışan dalları önemli halde zorlamaya devam edecektir. Bu durumun ithalatı artırarak cari istikrarda bir risk oluşturmaması için gerekli önlemlerin alınacağının beklentisi içindeyiz.”
TOBB BAŞKANI HİSARCIKLIOĞLU: TÜM GÜCÜMÜZLE ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEĞİZ
OVP’nin ülke ve millete güzel olmasını dileyen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, iş dünyası olarak temel beklentilerinin finansal istikrar, öngörülebilirliğin artması, enflasyonun tek haneye düşürülmesi, sürdürülebilir büyüme ve yapısal ıslahatlara öncelik verilmesi olduğunu vurguladı.
Hisarcıklıoğlu, programdaki yapısal ıslahatlar konusunda atılacak güçlü adımların ülkenin global rekabet gücünü artıracağına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Bugün açıklanan OVP, enflasyonla gayret, öngörülebilirlik ve sürdürülebilir büyüme için değerli bir yol haritası sunmaktadır. Bilhassa bir hususu vurgulamak isterim. Programın uygulanma sürecinde, finansmana erişimin kolaylaştırılması başta olmak üzere, gerçek bölümün sesine daha fazla kulak verilmesini ve kamu özel dal istişaresinin artırılmasını kıymetli görüyoruz. Bizler de, iş dünyası olarak, ülkemizin gayeleri doğrultusunda tüm gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz.”
‘YENİ OVP’DEKİ ENFLASYONLA UĞRAŞ ÖNCELİĞİNİ ÇOK PAHALI BULUYORUZ’
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Lideri Erdal Bahçıvan:
“Yeni OVP periyodu boyunca ekonomik büyüme, istihdam, finansal istikrar ve fiyat istikrarı amaçlarına ulaşmak için kapsamlı ve çok boyutlu bir yaklaşımın benimsenmiş olduğunu görüyoruz. Bilhassa enflasyonla çabayı iş ve iktisat dünyamızın en büyük gayesi olarak gördüğümüzden ötürü; yeni OVP’de bu mevzunun temel ideoloji olarak ele alınması noktasındaki kararlı duruşunu çok kıymetli ve kıymetli buluyoruz.
Ancak toplumun bu uğraşa olan inancının oluşması için yapılması gereken fedakarlıklar noktasında bir ahengin olması da kaçınılmaz. Bu bağlamda yeniden OVP yılları için konulan büyüme oranlarını bu enflasyon amaçlarına ulaşılmasında biraz optimist bulduğumuzun bilinmesini isteriz. Zira OVP’de 2025-2027 ortası enflasyon kestirimleri ile büyüme iddiaları ortasında bir tutarsızlık bulunmaktadır. Enflasyonla gayrete halkın güvenmesi çok büyük kıymet taşırken bu çeşit tutarsızlıklardan kaçınılması gerektiğini, sıhhatsiz bir yüksek büyüme yerine; iktisadın gerçekleriyle uyumlu, sürdürülebilir nitelikli bir büyümenin hedeflenmesi gerektiğini düşünüyorum.
Sanayinin üretiminde uzun vadeli katma paha ve nitelik artışı için konulan amaçlar de kıymetli. Ancak dezenflasyonist süreçten kaçınılmaz olarak etkilenecek olan gerçek bölümümüzün, başta finansmana erişim olmak üzere bu sürece adapte olmasına dönük, güçlü, proaktif önlem ve tedbirlere de gereksinim olduğunun altını çizmek durumundayız.
Her vakit belirttiğimiz istihdam odaklı amaçların ve siyasetlerin yeni OVP’de bulunmasını da çok olumlu buluyoruz. Ancak unutmamalıyız ki nitelikli istihdam yaratabilmenin yolu uzun vadeli eğitim siyasetlerinden geçmektedir. Bu nedenle Türkiye’nin uzun vadeli istihdam gereksinimlerini gözeten eğitim siyasetlerinin da artık OVP’lerde taraf belirleyici bir formda bulunması gerektiğinin altın çizmek isteriz.
Kabul etmek gerekirse geçtiğimiz yıl açıklanan OVP, gayelerini değerli ölçüde tutturması açısından toplumsal bir referans olmuştur. Umuyoruz ki bu OVP de kararlılıkla uygulanacak. Böylelikle geçen yıldan gelen olumlu motivasyonla, kredisini güçlü bir biçimde koruyacak bir OVP periyodu daha yaşayacağız.”
TİM BAŞKANI MUSTAFA GÜLTEPE: YENİ OVP İHRACATIMIZ İÇİN SON DERECE ÖNEMLİ
2025-2027 devri yol haritamız olan Orta Vadeli Program, ülkemizin kalkınması ismine büyük ehemmiyet taşıyor. OVP hazırlık sürecinde TİM olarak yorum ve görüşlerimizi toplantılarda arz etmiştik.
Gerçekleştirdiğimiz projeksiyonlarda ihracat beklentimizin 264 milyar dolar düzeyinde olduğunu pek çok kere söz etmiştim. Hakikaten yeni maksadımız de bu biçimde revize edildi. 2025 ihracat maksadı 279,6 milyar dolar, 2026 amacı 296,1 milyar dolar, 2027 gayesi ise 319,6 milyar dolar formunda belirlendi.
İhracatçılarımızın yaşadığı sıkıntıları her platformda lisana getiriyoruz. Bir evvelki OVP’ye nazaran 3 yıllık dönemin toplamında 13 milyar dolarlık bir gaye düşüşü var. Bu istek ettiğimiz bir tablo değil. İhracat ailemizin yaşadığı sıkıntıların net bir göstergesi olan bu sayıları yeterli okumamız gerektiğine inanıyorum. Öteki yandan dış ticaret açığı noktasında programda kıymetli bir düzgünleşme öngörülüyor. Bilhassa ithalatta beklenen düşüş bir evvelki OVP’ye nazaran 71 milyar doları aşıyor. Toplam dış ticaret hacmi de bu eksende negatif tarafta revize edilmiş durumda. Büyüme gayemiz kısmen gerilerken, enflasyon beklentisi ise yükseldi. İşsizlik oranlarında da bir düzgünleşme mevcut.
Makroekonomik göstergeler ve siyaset araçlarında eser ve pazar çeşitlendirmesi, aktif ticaret diplomasisi, ticaretin kolaylaştırılması, ihracatın finansmanı, ithalat bağımlılığının azaltılması, hizmet ihracatının geliştirilmesi, ihracatta yeşil ve dijital dönüşüme vurgu yapılmış olması son derece değerli. Yeni OVP yeniden ihracat ekseninde şekilleniyor. Bu alanlarda atılacak yeni adımları heyecanla bekliyor, açıklanan programın ülkemize iyi olmasını temenni ediyoruz.
ASO BAŞKANI ARDIÇ: HEDEFLERE ULAŞMAK İÇİN TOPYEKÜN HAREKET ETMELİYİZ
2025-2027 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programı pahalandıran Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç, “Ülkemizin OVP’de belirlenen maksatlara ulaşabilmesi için topyekûn hareket etmeliyiz. Sanayicimizin üretme azmini kırmadan bu amaçlara daima birlikte ulaşabilmek için uygun şartlar sağlanmalıdır. Programın kararlı bir formda uygulanması, makroekonomide istikrarın sağlanmasında epeyce kıymetli olacaktır” dedi.
ASO Başkanı Ardıç, “Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sayın Cevdet Yılmaz tarafından açıklanan ve ülkemizin iktisatta 3 yıllık yol haritasını belirleyen Orta Vadeli Program’ın güzel olmasını diliyorum. OVP’nin açıklanması, ülkemizin ekonomik geleceğine ait sinyaller sunması açısından epeyce değerli. Belirlenen stratejik adımlar, son periyotta bozulan makroekonomik istikrarın tekrar tesis edilmesine katkı sağlayacaktır. OVP’de yapısal ıslahatlarla takviyeli makro istikrara yönelik siyaset maksatlarını görmek bizleri umutlandırıyor. Bilhassa fiyat istikrarının sağlanması için kapsamlı ve koordineli bir yaklaşım olumlu olacaktır. Beklentilerin yönetilmesi, inancın tekrar tesisi açısından çok önemlidir” değerlendirmesi yaptı.
ASO Başkanı Ardıç, OVP’de yapısal dönüşüme ait somut bir yol haritasının ortaya konulduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Sanayide sektörel dönüşüm sağlanarak yüksek katma bedelli üretim yapısına geçişin hedeflenmesi, sanayicilerimizin rekabet gücünü yükseltmeye, dış pazarlara erişimini kolaylaştırmaya, üretim, istihdam ve ihracatımızı artırmaya katkı sunacaktır. Ülkemizin OVP’de belirlenen amaçlara ulaşabilmesi için topyekûn hareket etmeliyiz. Sanayicimizin üretme azmini kırmadan bu gayelere daima birlikte ulaşabilmek için uygun şartlar sağlanmalıdır. Programın kararlı bir biçimde uygulanması, makroekonomide istikrarın sağlanmasında epey kıymetli olacaktır.”
MÜSİAD BAŞKANI ASMALI’DAN OVP DEĞERLENDİRMESİ
OVP’nin gelecek 3 yıla ait uygulanacak iktisat siyasetlerinin asli yol haritasını oluşturması bakımından epeyce kıymetli olduğunu vurgulayan Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı “Parasal sıkılaşma siyasetinin olağan bir sonucu olarak büyüme beklentilerinin 0,5’er puanlık aşağı taraflı revizyonlarının yanı sıra enflasyon beklentilerinin bizim de varsayımımıza paralel halde üst istikamette revize edilmesi, fiyat istikrarının sağlanmasının önümüzdeki periyotta de önceliğimiz olması gerektiği noktasında önemli işaretler sunmuştur.” sözlerini kullandı.
Asmalı, iş gücü piyasalarında ve cari istikrarda gözlenen olumlu seyrin ise OVP’de besbelli ve resmi bir durum kazandığını, böylelikle program sonuna ait amaçların evvelki OVP’ye kıyasla çok daha umut verici düzeylere çekildiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Önümüzdeki periyoda ait belirlenen temel siyaset alanları ve bu siyasetlere yönelik uygulama araçları, başta üretim, yatırım ve istihdam olmak üzere, gerçek dalın birçok kararına direkt etki edecektir. Bu noktada en büyük isteğimiz, OVP kapsamında belirlenen siyasetlerde şeffaflığın ve güçlü bağlantının sürdürülmesi ve iş dünyasıyla eş güdümlü hareket edilmeye devam edilmesidir. Özellikle makroekonomik ve finansal istikrarın kalıcı hale getirilmesi, kamu mali ıslahatlarının hayata geçirilmesi, beşeri sermayenin güçlendirilmesi ve iş gücü piyasasının aktifleştirilmesi, iş ve yatırım ortamının güzelleştirilmesine devam edilmesi ve iktisatta kayıt dışılığın azaltılmasına yönelik yapısal ıslahatların olabildiğince süratli bir halde hayata geçirilmesi, iş dünyasının temel beklentisidir.”
Asmalı, “MÜSİAD olarak OVP kapsamında ortaya koyulan maksatların ekonomimize yönelik belirsizlikleri azaltacağına, öngörülebilirliği artıracağına ve böylelikle ülkemizin olumlu büyüme seyahatine Türkiye Yüzyılı’nda da sürat kesmeden devam edeceğine yürekten inanıyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
