Karpal Tünel Sendromu (KTS), el ve kolu etkileyen, ağrı, uyuşma ve öteki semptomlara neden olan yaygın bir durumdur. Bu durum, ön koldan avuca yanlışsız uzanan median sonun bilekte sıkışması yahut baskı altında kalması sonucu ortaya çıkar. Karpal tünel sendromunun nedenlerini, belirtilerini ve mümkün tedavilerini anlamak, bu durumu tesirli bir halde yönetmek için değerlidir.
Karpal Tünel Sendromu, median sonun karpal tünel ismi verilen dar bir geçit boyunca geçerken sıkışması sonucu meydana gelir. Karpal tünel, bileğin avuç içi tarafında bulunan kemikler ve bağlardan oluşur. Median hudut, başparmak ve parmakların (küçük parmak hariç) avuç içi tarafına duyusal sinyaller gönderir ve başparmak etrafındaki birtakım küçük kasları hareket ettirir.
KARPAL TÜNEL SENDROMUNUN NEDENLERİ
Karpal tünel sendromunun gelişimine katkıda bulunabilecek çeşitli faktörler vardır:
-
Tekrarlayan El Hareketleri: Yazma, dikiş yapma yahut montaj çizgisi işleri üzere tekrarlayan misyonlarda bulunmak, bileği zorlayabilir ve KTS riskini artırabilir.
-
Bilek Anatomisi: Daha küçük bir karpal tünel yahut anatomik farklılıklar, median hududa daha fazla baskı yaparak semptomların ortaya çıkmasına neden olabilir.
-
Sağlık Koşulları: Diyabet, tiroid bozuklukları, romatoid artrit ve gebelik üzere kimi sıhhat şartları, KTS gelişme riskini artırabilir.
-
Yaralanmalar: Bilek kırıkları, burkulmalar yahut travmalar, şişlik ve median hududun sıkışmasına yol açabilir.
-
Yaşam Usulü Faktörleri: Obezite ve hareketsiz bir hayat üslubu da karpal tünel sendromunun gelişimine katkıda bulunabilir.
KARPAL TÜNEL SENDROMUNUN BELİRTİLERİ
Karpal tünel sendromunun belirtileri şiddetine nazaran değişiklik gösterebilir ve çoklukla yavaş yavaş gelişir. Erken teşhis ve tedavi, uzun vadeli hasarı önlemek için değerlidir. Yaygın belirtiler şunlardır: KTS’nin en bariz belirtilerinden biri, başparmak, işaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağında uyuşma ve karıncalanma hissidir. Bu his ekseriyetle telefon tutarken, kitap okurken yahut otomobil kullanırken ortaya çıkar ve geceleri berbatlaşabilir, bu da uykuyu bozabilir. Bilek, avuç içi yahut ön kolda ağrı da yaygın bir belirtidir. Ağrı kol boyunca omuza kadar yayılabilir ve şiddetli hadiselerde daima ve sakatlayıcı hale gelebilir. KTS ilerledikçe, etkilenen elde zayıflık görülebilir ve bu da gömlek düğmelemede yahut küçük objeleri tutmada zorluk yaratır. KTS olan şahıslar, azalmış kavrama gücü ve parmaklardaki his nedeniyle objeleri daha sık düşürdüklerini fark edebilirler. Karpal tünel sendromu olan kimi şahıslar, parmaklarda görünür bir şişlik olmamasına karşın şişlik hissi bildirmiştir. Karpal tünel sendromunun erken teşhisi ve tedavisi, kalıcı hudut hasarını önlemek için çok kıymetlidir. Sıhhat uzmanları, tanıyı doğrulamak için fizikî muayeneler, hasta hikayesi ve tanısal testlerin bir kombinasyonunu kullanabilir. Doktor, Tinel belirtisi veya Phalen hareketi üzere spesifik testler yaparak, bileğe dokunarak yahut bükerek semptomların tetiklenip tetiklenmediğini denetim edebilir. Sinir iletim çalışmaları ve elektromiyografi (EMG) üzere testler, kaslar ve hudutlardaki elektriksel aktiviteyi ölçebilir ve tanıyı doğrulamada ve durumun şiddetini değerlendirmede yardımcı olabilir. Karpal tünel sendromunun tedavisi, belirtilerin şiddetine bağlı olarak değişir: Cerrahi Olmayan Tedaviler: Birinci tedaviler çoklukla bileği nötr bir durumda tutmak için gece boyunca bilek ateli takmayı içerir. Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ağrı ve iltihabı azaltabilir. Kortikosteroid enjeksiyonları, hudut etrafındaki iltihabı azaltarak süreksiz rahatlama sağlayabilir. Yaşam Şekli Değişiklikleri: Semptomları kötüleştiren aktiviteleri değiştirmek, tekrarlayan misyonlar sırasında sık sık mola vermek ve ergonomik teknikler uygulamak, KTS idaresine yardımcı olabilir. Fizik Tedavi: Germe ve güçlendirme idmanları ile manuel terapi, bilek ve el kaslarının esnekliğini ve gücünü artırabilir. Cerrahi Tedavi: Cerrahi olmayan tedavilere karşın semptomlar devam ederse yahut kötüleşirse, karpal tünel dekompresyonu üzere cerrahi seçenekler düşünülebilir. Bu prosedür, median hudut üzerindeki baskıyı hafifletmek ve semptomları güzelleştirmek için hududun üzerindeki bağın kesilmesini içerir. Karpal tünel sendromunu önlemek, bilek ve ellerdeki zorlanmayı azaltmak için proaktif adımlar atmayı gerektirir: Ergonomik Çalışma Ortamı: Çalışma alanınızı düzgün duruşu teşvik edecek ve bilek zorlanmasını en aza indirecek biçimde düzenleyin. Ellerinize gerilim yüklemeyecek bir klavye ve fare kullanın. Sık Sık Mola Verin: Tekrarlayan el hareketleri içeren aktivitelerden sistemli ortalar verin ve bileklerinizi dinlendirin. Germe ve Güçlendirme Egzersizleri: Ellerin ve bileklerin kaslarını germek ve güçlendirmek için sistemli olarak idman yapın. Sağlıklı Bir Hayat Usulü Sürdürün: Sağlıklı bir kiloyu koruyun ve KTS riskini artırabilecek sıhhat şartlarını yönetin. UYUŞMA VE KARINCALANMA
AĞRI VE RAHATSIZLIK
GÜÇSÜZLÜK
HANTALLIK
ŞİŞLİK HİSSİ
TANI VE TEDAVİ
FİZİKSEL MUAYENE
ELEKTRODİAGNOSTİK TESTLER
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
ÖNLEME İPUÇLARI
