İlk ve ortaöğretim okullarındaki 20 milyonu aşkın öğrenci, bugün karne alarak yaz tatiline girdi. Klinik Psikolog Selenay Yücel Keleş, kırık notlara karşı verilen olumsuz yansıların çocukların özgüvenini zedeleyebileceğini ve tasa seviyelerini artırabileceğini söyledi ve ailelere kıymetli ihtarlara bulundu.
ÇOCUKLARINIZI ELEŞTİRMEK YA DA ÖDÜLLENDİRMEK YERİNE DESTEKLEYİN
Bugün yaklaşık 20 milyon öğrenci karne aldı. Karne periyodu, çocuklar ve aileler için yıl boyunca gösterilen akademik gayretin bir sonucu olarak görülür. Fakat bu devirde kimi çocuklar karne heyecanından çok karne korkusu yaşamaktadır. Bunun en büyük nedenlerinden biri, ebeveynlerin beklentilerini karşılayamama tasasıdır. Beklenmeyen ya da istenmeyen karne notlarına karşı verilen olumsuz reaksiyonlar, çocukların özgüvenini zedeleyebilir, telaş seviyelerini artırabilir. Meğer karne, çocuğun sadece akademik performansını gösteren bir evraktır; çocuğun kişiliğini, yeteneklerini ve potansiyelini tam olarak yansıtmaz. Bu sebeple karne sonuçları ne olursa olsun, çocuğa verilen reaksiyon dikkatli, istikrarlı ve destekleyici olmalıdır.
Her çocuk farklı süratte gelişir ve öğrenir. Kimi çocuklar kimi derslerde zorlanabilirken, başkalarında çok daha başarılı olabilir. Karneye sadece notlar açısından bakmak, çocuğun ferdi farklılıklarını ve gelişim sürecini göz arkası etmektir. Bu nedenle karnesi zayıf olan çocuklara yaklaşım eleştirel değil, yapan ve anlayışlı olmalıdır. Tıpkı vakitte karnesi başarılı olan çocuklar da yalnızca aldıkları notlar üzerinden değerlendirilmemelidir; asıl takdir edilmesi gereken, onların gösterdiği emek ve efordur.
ZAYIF KARNE GETİREN ÇOCUKLARA YAKLAŞIM NASIL OLMALI?
Öncelikle çocuğunuzla irtibat kurarken yargılayıcı bir lisan kullanmaktan kaçınmalısınız. Sakin ve anlayışlı bir biçimde konuşarak, karne notları hakkında hislerini söz etmesine fırsat tanımalısınız. Bu süreçte asıl maksat, notların neden düşük olduğunu birlikte anlamak ve tahlil yolları aramaktır. “Bu notu neden aldın?” yerine, “Sence bu derslerde ne üzere zorluklar yaşadın?”, “Sana nasıl yardımcı olabilirim?” üzere sorularla yaklaşmak, çocuğunuzun kendini daha rahat tabir etmesini sağlar. Aksi halde suçlayıcı tavırlar, çocukta suçluluk duygusu ve özgüven kaybına yol açabilir.
ÇOCUĞUNUZA HAKİKAT SORUYLA YAKLAŞMAYI DENEYİN
Notlar sadece bir sonucun göstergesidir. Değerli olan, çocuğun bu sonuca gelene kadar gösterdiği efordur. Bunu vurgulamak, çocukta sürece yönelik farkındalık oluşturur. “Bu sene seni en çok ne zorladı?”, “Daha âlâ olması için neler yapabiliriz?” üzere sorularla çocuğun kendini değerlendirmesi teşvik edilmelidir. Birtakım çocuklar dikkat eksikliği, öğrenme zahmeti, okul ortamında yaşanan uyumsuzluklar üzere nedenlerle derslerde zorlanabilir. Bu türlü durumlarda, sorunun kökenine inmek ve gerekiyorsa bir uzmandan takviye almak, hem çocuğun hem de ailenin üzerindeki yükü hafifletecektir. Rehberlik servisinden, ruhsal danışmanlardan yahut eğitim koçlarından alınacak takviyeler, çocuğun akademik gelişimine katkı sağlayabilir.
ZAYIF NOKTALARINI BAŞARISIZLIK OLARAK GÖRMEYİN
Bir öteki değerli adım, çocuğunuzla birlikte gelecek periyot için gerçekçi ve ulaşılabilir amaçlar belirlemektir. Bu gayeler doğrultusunda bir gelişim planı oluşturmak, çocuğun sorumluluk alma marifetini geliştirirken motivasyonunu da artıracaktır. Bu süreçte ebeveynlerin, zayıf notları bir başarısızlık olarak değil, gelişim fırsatı olarak değerlendirmesi gerekir. Zira her başarısızlık, birebir vakitte bir öğrenme sürecidir.
BAŞARILI KARNE GETİREN ÇOCUKLARA ÖDÜL VERİLMELİ Mİ?
Karnesi uygun olan çocuklara ödül vermek, birinci bakışta gerçek bir yaklaşım üzere görünse de uzun vadede istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Araştırmalar, çocukların ödül beklentisiyle motive olmasının içsel motivasyonu azalttığını göstermektedir. Yani çocuklar, yalnızca ödül almak için gayret göstermeye başlar ve bu da “ödül yoksa efor da yok” anlayışına neden olabilir. Ödül yerine, çocuğun gösterdiği emeği ve çabayı takdir etmek daha sağlıklıdır. Örneğin, “Bu yıl çok çalıştın ve bu emeğinin karşılığını aldın. Seninle gurur duyuyorum.” üzere cümlelerle çocuk desteklenmelidir. Bu çeşit sözler, çocuğun kendine olan itimadını pekiştirir ve içsel motivasyonunu artırır. Elbette çocuklara vakit zaman sürprizler yapmak, birlikte vakit geçirmek, birlikte bir aktiflik planlamak hoş olabilir. Lakin bu, bir ödül değil; birlikte geçirilen kaliteli vakit olarak değerlendirilmelidir. Zira çocuğun en çok gereksinim duyduğu şey, ebeveynlerinin sevgisi, ilgisi ve dayanağıdır.
SONUÇ OLARAK
Karne, çocuğun bir devirlik akademik performansını belgeleyen bir araçtır. Ne başarıyı ne de başarısızlığı tek başına temsil eder. Bu süreçte ebeveynlerin vazifesi, çocuklarını şartsız bir biçimde sevmek, desteklemek ve onlara güvenmektir. Zayıf bir karne, çocuğun bedelsiz olduğu manasına gelmediği üzere, başarılı bir karne de tüm potansiyelinin sonlarını göstermez.
Her çocuğun farklı ilgi alanları, farklı öğrenme biçimleri ve gelişim suratı vardır. Kıymetli olan, çocuğu olduğu üzere kabul edip, onun yanında olduğunuzu hissettirmektir. Eleştirmek yerine dinlemek, suçlamak yerine dayanak olmak, kıyaslamak yerine yol arkadaşlığı yapmak çocukların akademik ve duygusal gelişimi için en sağlıklı yaklaşımdır.
Unutulmamalıdır ki; sevgiyle ve sabırla atılan her adım, gelecekte inançlı, başarılı ve keyifli bireyler yetiştirmenin temelini oluşturur.
