Zombi geyik, bulaşıcı süngerimsi ensefalopatiler (transmissible spongiform encephalopathies) ismi verilen bir kümenin üyesidir. Bu kümedeki hastalıklar, prion ismi verilen, olağanda beyinde bulunan proteinlerin olağandışı bir formuyla bağlantılıdır. Prionlar, sağlıklı proteinleri de olağandışı bir forma dönüştürerek hastalığı yayabilir.
ZOMBİ GEYİK HASTALIĞI NEDİR?
CWD yaygın bilinen ismiyle zombi geyik hastalığı geyik, karibu, wapiti ve öteki geyik familyasına ilişkin memelilerde görülen bir nörolojik hastalıktır. Bu hastalık, prion ismi verilen olağandışı proteinlerin birikimi sonucu ortaya çıkar. Prionlar, olağan hücresel işlevleri bozarak hudut dokusunda hasara neden olurlar.
CWD, bilhassa Kuzey Amerika’da yaygındır ve çoklukla yabanî popülasyonlarda görülen bir hastalıktır. Hastalığın bulaşma yolları ortasında direkt temas, tükürük, idrar, dışkı ve enfekte hayvanların bulunduğu alanlardaki çevresel faktörler bulunabilir.
ZOMBİ GEYİK HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELER?
Hastalık, beyin hücrelerinin parçalanmasına neden olur ve hayvanlarda halsizlik, salya akıtma, sersemleme, zayıflama üzere semptomlarla vefata yol açar.
Zombi geyik hastalığının belirtileri, hastalığın ilerlemesine bağlı olarak değişebilir. Erken evrelerde, hayvanlarda çoklukla rastgele bir belirti görülmez. Lakin, hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
Halsizlik ve uyuşukluk
Salya akıtma
Koordinasyon bozukluğu
Kas güçsüzlüğü
Kilo kaybı
İştahsızlık
Susama
Davranış değişiklikleri
Hastalığın son evrelerinde, hayvanlar çoklukla hareket edemez hale gelir ve mevt meydana gelir.
ZOMBİ GEYİK NASIL BULAŞIR?
CWD’nin hayvanlar ortasında nasıl bulaştığı tam olarak bilinmemekle birlikte, enfekte hayvanların dışkısı, idrarı ve tükürük salgısı yoluyla yayıldığı düşünülmektedir. Ayrıyeten, enfekte hayvanların eti yahut organlarını tüketen hayvanlar da hastalığa yakalanabilir.
CWD’nin insanlara da bulaşıp bulaşmayacağı şimdi kesin olarak bilinmemektedir. Lakin, 1995’ten bu yana 178 insan vefatı, bu hastalığın insan varyantına bağlanmıştır. Bu olayların birden fazla, enfekte geyik eti tüketen insanlarda görülmüştür.
